Hatem bin Yusuf, Belh'de doğmuşve miladi 852 yılında vefat etmiştir. Hatemi Esam diye anılmaktadır. Esam sağır demektir. Bu lakapla anılmasına şu hadise sebep olmuştur:
Kendisi kundura tamirciliği yapmaktaydı. Bir gün dükkanına ayakkabısını tamir için gelen bir kadın, kazayla yellendi. ( osurmak ) Utancından yerin dibine girecek şekle geldi. Hatem ayakkabısını tamir edince, kadın fiyatını sordu. Hatem, kadının hatasını anlamamış gibi davranarak:
-Kadın, yüksek sesle konuş, duyamıyorum! diyerek sağır gibi davrandı.
Kadın, o kadar rahat bir nefes aldı ki, yeniden doğmuş gibi oldu.
Ve ondan sonra o kadının ölümüne kadar tam kırk yıl Hatem herkese sağır gibi davrandı. Bu yüzden kendisine " Esam " (sağır) denildi.
Bir kimsenin ayıbını görüp, kılma zinhar aşikar
Günde yüzbin aybın örter iken ol Cenab-ı Perverdigar (Perverdigar: Bütün mahlukatı besleyen ve yetiştiren)
"Hani kerem, hani ayıb örtücülük, hani haya?
Binlerce ayıb örterdivEnbiya vu Evliya"
Lokman Hekim'in yüzük taşında şöyle yazılı idi:
"Gördüğünü gizlemek, şüphe ettiğini açıklamaktan daha güzeldir."